2025 akademisyen maaşları konusu kapsamında, bu maaşların kadrolara göre değişiklikleri, alınan ek ödemelerin neler olduğu ve akademisyen maaşlarının 2025 yılında ortalamaları bu yazımızın konusunu oluşturmaktadır.
AKADEMİSYEN NE KADAR MAAŞ ALIR?
Üniversitede akademisyen maaşları belirlenirken öğretim elamanlarının aylıklarının hesaplanmasında, Devlet memurlarının aylıklarına esas olan gösterge tablosu ve katsayı dikkate alınır. Akademisyen maaşlarının yani aylıkların hesabında ayrıca, bu Kanuna ekli ek gösterge cetvelinde unvan ve derecelere göre belirlenen ek gösterge rakamları dikkate alınır. 2025 akademisyen maaşları ortalama şu şekildedir;
PROFESÖR MAAŞI 2025 yılı
2025 profesör maaşı yeni yapılan zamla birlikte ortalama 90 bin ila 120 bin arasında değişmektedir. Akademisyen maaşlarından en yüksek maaş profesör maaşı 2025 yılında ortalama bu şekilde denilebilir. Profesör yükseköğretim kurumlarında 2547 Sayılı Kanun kapsamında atanan en yüksek akademik unvana sahip eğitim ve araştırma yapan kişidir. Akademisyen maaşlarının buna bağlı olarak profesör maaşının neye göre değiştiği hangi ek ödenek ve ücretlerin olduğu hesabın nasıl olduğu aşağıda ayrıntılı bahsedilecektir.
DOÇENT MAAŞI 2025 yılı
2025 doçent maaşı yeni yapılan zamla birlikte ortalama 80 bin ila 110 bin arasında değişmektedir. Doçent kadrosuna bağlı maaş artımları gerçekleşmekte olup doçent unvanı ile birlikte doğrudan bir doçent maaşı 2025 yılında ortalama bu şekilde olup artışı gerçekleşmemektedir. Profesörden sonra en kıdemli olan akademisyen doçent olup daimi bir kadroya sahiptir. 2547 sayılı kanuna göre atama yapılmaktadır. Akademisyen maaşlarının buna bağlı olarak doçent maaşının neye göre değiştiği aşağıda ayrıntılı bahsedilecektir.
DOKTOR ÖĞRETİM ÜYESİ MAAŞI 2025 yılı
2025 doktor öğretim üyesi maaşı yeni yapılan zamla birlikte ortalama 65 bin ila 95 bin arasında değişmektedir. Doktor unvanına sahip kişiler arasından üniversitenin çıktığı ilanda kriterleri sağlayan kişi atama hakkına sahip olup doktor öğretim üyesinin ataması gerçekleşmektedir. Doçentten sonra en kıdemli öğretim üyesidir, yeniden atamaya tabi olduğu için kriterleri sağlamadığında ilişiği kesilmekle karşı karşıya kaldığı için en güvencesiz akademik kadrodur. Buna rağmen doktor öğretim üyesi maaşı azdır. Doktor öğretim üyesi maaşı 2025 yılında ortalama bu şekilde olup diğer alt akademik kadrolara göre zayıf kalmaktadır. Akademisyen maaşlarının buna bağlı olarak doktor öğretim üyesi maaşının belirlenmesi kriterlerine aşağıda değinilecektir.
ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ MAAŞI 2025 yılı
Araştırma görevlileri, üniversitelerde yapılan araştırmalara yardımcı olan ve verilen diğer görevleri yapan akademisyendir. 2025 araştırma görevlisi maaşı yeni yapılan zamla birlikte ortalama 60 bin ila 90 bin arasında değişmektedir. 2547 sayılı kanunun 33a maddesine göre atanan daimi araştırma görevlisi kadrosu ile aynı kanunun 50d maddesine göre atanan lisansüstü eğitimin bitişine kadar belirlenen araştırma görevlisi ayrımı bulunmaktadır. Ancak bu durum araştırma görevlisi maaşı 2025 yılında ortalama bu şekilde olup bir farklılık arz etmemektedir.
ÖĞRETİM GÖREVLİSİ MAAŞI 2025 yılı
Öğretim görevlileri, üniversitece belirlenen dersleri vermek, uygulama yapmakla yükümlü olan öğretim elemanıdır. 2025 öğretim görevlisi maaşı yeni yapılan zamla birlikte ortalama 80 bin civarındadır. Akademik hayatının ilk aşamalarından biri olan öğretim görevlisi maaşı 2025 yılında ortalama bu şekilde olup aşağıda yazan parametrelere göre değişiklik göstermekle birlikte diğer akademik kadrolardaki gibi bir artış söz konusu değildir.
2025 AKADEMİSYEN MAAŞLARI KAÇ TL?
Öğretim üyelerinden kadrolara atandıkları tarihte kazanılmış hak aylık dereceleri; unvanları için öngörülen giriş derecelerinin üzerinde olanlar ile, bu kadrolara derece yükselmesi suretiyle ulaşanlar hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 161 inci maddesi uygulanır ve kazanılmış hak aylıkları başlangıç derecelerinin ileri kademelerine gelenlerin aylıkları, bu kademeler üzerinden ödenir. Bunların başarılı geçen hizmet süreleri, kazanılmış hak derecelerinde kademe ilerlemesi yapılmak suretiyle değerlendirilir. 2025 yılının ikinci 6 aylık döneminde yüzde 15,57 oranında zam ile birlikte ortalama akademisyen maaşları şu şekildedir;
- Profesör Maaşı 2025 yılı ortalaması: 111.379 TL
- Doçent Maaşı 2025 yılı ortalaması: 89.360 TL
- Doktor Öğretim Üyesi Maaşı 2025 yılı ortalaması: 83.330 TL
- Araştırma Görevlisi Maaşı 2025 yılı ortalaması: 73.796 TL
- Öğretim Görevlisi Maaşı 2025 yılı ortalaması: 80.829 TL
AKADEMİSYEN NEDİR?
Akademisyen maaşları 2547 Sayılı Kanunda belirlenen beş farklı kadroya göre belirlenmekte olup, akademisyen kanuna uygun kurulmuş üniversitelerde araştırma faaliyetlerini yürütmek ve kayıtlı öğrencilere eğitim vermesi gereken ve bilimsel çalışmalarda bulunan kişidir. Akademisyen maaşlarında ek ders ücreti, geliştirme ödeneği vb. faktörler etkili olmaktadır.
AKADEMİK KADROLAR NELERDİR?
2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu kapsamında öğretim elemanı başlığı altında profesör, doçent, doktor öğretim üyesi, araştırma görevlisi ve öğretim görevlisi olmak üzere beş farklı mesleki kadro bulunmaktadır. Bu kadroların temel akademisyen maaşları belirlenmiş olup aşağıda açıklanan faktörler maaşın yükselmesine neden olmaktadır. Akademik kadrolar şunlardır;
- Profesör
- Doçent
- Doktor Öğretim Üyesi
- Araştırma Görevlisi
- Öğretim Görevlisi
AKADEMİSYEN MAAŞ ZAMLARI NEYE GÖRE BELİRLENİR?
Akademisyenler 2547 Sayılı kanun kapsamında kamu personeli statüsünde olduklarından memur maaşları ile paralel bir zamma tabi tutulmaktadır. Bu zam oranlarının belirlenmesinde mevcut hükümet ile sendikalarla yapılan toplu sözleşmeleri etki eder. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileriyle birlikte akademisyen maaşları zaman yapılacağı dönemler ve oranlar belirlenmektedir.
VAKIF YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI AKADEMİSYEN MAAŞLARI
Vakıf üniversitesinde görev yapan akademisyenler 2547 Sayılı Kanuna göre atanmakla birlikte akademisyen maaşları üniversite ile aralarında yaptıkları sözleşmeye tabidir. Ancak son düzenlemelerle birlikte vakıf üniversitesinde yer alan akademisyenlerin mevcut devlet üniversitesinde aynı unvanda yer alan akademisyen net maaşı üzerinden değerlendirilme yapılması gerekmektedir. Aksi durumda kalan akademisyenler hukuki yola başvurabilir. Bu konuda maaşında eksiklik olduğunu düşünen özel üniversitelerde çalışan akademisyenler bizimle iletişime geçebilirler. Vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışan akademisyenlerin iş hukuku çerçevesinde iş kanununa tabi olmasından kaynaklı farklı durumlar için de bize yazabilirsiniz.
AKADEMİSYENİN MAAŞLARINA ETKİ EDEN HUSULAR
Akademisyen maaşları belirlenirken akademisyenin aldığı ek ders ücreti, yayınlar, geliştirme ödeneği vb. birçok parametre bulunmaktadır. Aşağıda bunların ne anlama geldiği detaylı olarak anlatılarak bu kısımların nasıl belirlendiği hukuken ortaya konulacaktır;
GÖSTERGE AYLIĞI :
Akademisyen maaşları belirlenirken il bakılması gereken husus gösterge aylığıdır. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 36, 43/a, 149, 150, 154, ve 155.nci maddeleri ile 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 5.nci maddesinde yer alan hükümler uyarınca kademe esasına göre düzenlenen aylık gösterge tablolarında yer alan gösterge rakamlarının yürürlükte olan memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktardır.
KIDEM AYLIĞI :
Akademisyen maaşları belirlenirken kıdem aylığı da önem arz etmektedir. 27.06.1989 tarih ve 375 sayılı KHK’nin değişik 1. maddesi hükmü uyarınca; aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununa göre almakta olan personele hizmet süresi itibariyle belirlenen kıdem göstergesinin Memur Aylık Kaysayısı ile çarpımı sonucunda elde edilen tutar. Kıdem göstergesi her hizmet yılı için 20 gösterge rakamı karşılığı kıdem aylığı ödenir.
TABAN AYLIK :
06.1989 tarih ve 375 sayılı KHK’nin değişik 1. maddesi hükmü uyarınca; aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununa göre almakta olan personele “1.000” gösterge rakamının Taban Aylık Katsayısı ile çarpımı sonucunda elde edilen tutardır. Akademisyen maaşları belirlenirken bu hesaplama da yapılmaktadır.
EK DERS ÜCRETİ :
Kanuna göre Öğretim üyesi, kadrosunun bulunduğu yükseköğretim birimi ile sınırlı olmaksızın, ihtiyaç bulunması halinde görevli olduğu yükseköğretim kurumunda haftada asgari on saat ders vermekle yükümlüdür. Öğretim görevlisi ise haftada asgari on iki saat ders vermekle yükümlüdür. Bu ders yükünün üzerindeki dersler ek ders ücreti gerektirir. Kanun asgari sınır belirlemiş ancak azami sınır belirlememiştir. 2547 sayılı Kanunun ve 2914 Sayılı Kanun kapsamında ek ders ücreti de akademisyen maaşlarının belirlenmesinde önemlidir.
Akademisyen maaşlarına etki edecek ek ders ücreti, aşağıdaki göstergelerin Devlet Memurları Kanununa göre aylıklar için belirlenen katsayı ile çarpımından oluşur;
| Unvanı | Ek Ders Ücreti Göstergesi |
| Profesör | 300 |
| Doçent | 250 |
| Doktor Öğretim Üyesi | 200 |
| Öğretim Görevlisi | 160 |
EK GÖSTERGE AYLIĞI :
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43/B ve 154.ncü maddeleri ve 2914 sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanunun 5.maddesinde yer alan hükümler uyarınca Ek gösterge cetvellerinde hizmet sınıfı, unvanı ve derecesine göre belirtilen gösterge rakamlarının memur aylık katsayısı ile çarpılması sonucu bulunacak miktarı ifade etmektedir. Akademisyen maaşlarının belirlenmesinde bu aylık da önem arz etmektedir.
| EK GÖSTERGE CETVELİ | ||
| Kadro Unvanı | Derece | Ek Göstergeler |
| Profesör; Rektör, Rektör Yardımcısı, Dekan, Dekan Yardımcısı, Yüksekokul Müdürü ile Profesör (4 Yıl) | 1 | 7000 |
| Diğer Profesörler | 1 | 5900 |
| Doçent (Kadro) | 1-3 | 5400 |
| Doktor Öğretim Üyesi | 1-5 | 4200 |
| Doktor Öğretim Üyesi | 1 | 4200 |
| Öğretim Görevlisi ve Araştırma Görevlisi | 2 | 3300 |
| Öğretim Görevlisi ve Araştırma Görevlisi | 3-7 | 2900 |
EK ÖDEME :
Akademisyen maaşlarında 666 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereğince şartlar gözetilerek ek ödeme yapılır. Akademisyen maaşlarının belirlenmesinde diğer önemli faktörler arasında yer almaktadır.
ÜNİVERSİTE ÖDENEĞİ :
2914 Sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 12.maddesine göre akademik personele her ay üniversite ödeneği ödenir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuru bürüt aylık (ek gösterge dahil) tutarının belli oranında ödenir, bunlar aşağıda tabloda gösterilmektedir;
| Profesör; Rektör, Rektör Yardımcısı, Dekan, Dekan Yardımcısı, Yüksekokul Müdürü ve Profesör (3 Yıl Kadro Şartı) | %245 |
| Diğer Profesör | %215 |
| Doçent (Kadro) | %175 |
| Doktor Öğretim Üyesi | %175 |
| Diğer Öğretim Elemanlarından; | |
| § Birinci Derece | %130 |
| § İkinci Derece | %117 |
| § Üçüncü Derece | %110 |
| § Dördüncü ve Beşinci Derece | %104 |
| § Diğer Dereceler | %98 |
İDARİ GÖREV ÖDENEĞİ :
Akademisyen maaşlarında önemli etkenlerden biri de idari görev ödeneğidir. Aylık gösterge ve ek gösterge brüt tutarının; Rektörlere %70’i, Rektör Yardımcıları/Dekanlara %30’u, Dekan Yardımcıları/Enstitü/ Yüksekokul/Konservatuar Müdürleri/Bölüm Başkanlarına %20’si, Enstitü/ Yüksekokul/Konservatuar Müdür Yardımcılarına %15 ‘i idari görev ödeneği olarak ayrıca ödenir. Akademisyen maaşlarında birden fazla idari görevi bulunanlara ise İdari Görev Ödeneğinden en yüksek olanı verilir.
EĞİTİM ÖĞRETİM ÖDENEĞİ :
2914 sayılı Kanun Ek Madde 1 hükümleri uyarınca; 2547 sayılı Kanunun 33 üncü maddesi ve 39 uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca yurtdışına gönderilenler ile anılan Kanunun 38 inci maddesine göre diğer kurum ve kuruluşlarda görevlendirilenlerden yüksek öğretim kurumlarındaki kadro görevini yapmayanlar hariç olmak üzere Yükseköğretim Kurumlarında görevli öğretim elemanlarına en yüksek Devlet memuru aylığı (ek gösterge dahil) brüt tutarının on ikide biri, her ay aylıklarla birlikte Eğitim Öğretim Ödeneği olarak ödenir. Akademisyen maaşlarına etki eden diğer bir ödenektir.
AKADEMİK TEŞVİK ÖDENEĞİ :
Akademik teşvik ödemesi tutarı, en yüksek Devlet memura brüt aylığına akademik kadro unvanlarına göre belirlenmiş olan oranın uygulanması suretiyle hesaplanır. Akademisyenin maaşlarına etki eden bu durum Akademik Teşvik Ödemesi Yönetmeliğinde yapılan belirlemelere göre belirlenir. Her bir takvim yılı için, bir önceki yıl, bilimsel faalşiyetleri esas alınarak öğretim elemanları için yüz puan üzerinden yıllık akademik teşvik puanı hesaplanır.
Akademisyen maaşlarına etki eden hususlardan bir tanesi akademik teşvik ödemesi olup ödeme Akademik teşvik puanı otuz ve üzerinde olanlara, Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuru brüt aylık (ek gösterge dâhil) tutarını kadro bazında aşağıdaki oranlara göre yapılmaktadır.
| Profesör | %100 |
| Doçent (Kadro) | %90 |
| Doktor Öğretim Üyesi | %80 |
| Araştırma Görevlisi | %70 |
| Öğretim Görevlisi | %70 |
GELİŞTİRME ÖDENEĞİ :
2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 14 üncü maddesi ve 2005/8681 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı hükümleri gereği akademik personele geliştirme ödeneği ödenir. Akademisyen maaşlarına etki eden en önemli hususlardan biridir. Geliştirme ödeneği verilecek yükseköğretim kurumları, ödeneğin verilmesine ilişkin usul ve esaslar Cumhurbaşkanı Kararı ile tespit edilir.
MAKAM TAZMİNATI :
2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun Ek-2 inci maddesi gereğince aşağıda yer alan tablodaki yazılı kadro ve görev unvanlarına atananlara belirtilen gösterge rakamlarının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunan miktarda Makam Tazminatı ödenir, bu durumda akademisyen maaşlarının belirlenmesinde ana etki oluşturan parametrelerden biridir.
| Kadro ve Görev Unvanı | Tazminat Göstergeleri |
| Rektörler | 7000 |
| Profesör (3 Yıl Kadro Şartı) | 6000 |
| Diğer Profesörler | 4500 |
| Doçentler (Birinci Derece) | 2000 |
YÜKSEKÖĞRETİM TAZMİNATI :
2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun Ek-3 inci maddesi gereğince aşağıda yer alan tablodaki yazılı Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuru brüt aylık (ek gösterge dâhil) tutarının belli bir tutarında her ay akademisyen maaşlarını yükseltecek ödeme yapılmaktadır.
| Profesör | %100 |
| Doçent (Kadro) | %100 |
| Doktor Öğretim Üyesi | %100 |
| Araştırma Görevlisi | %115 |
| Öğretim Görevlisi | %115 |
YABANCI ÖĞRETİM ELEMANLARINA ÖDENECEK ÜCRETLER
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 34 üncü maddesine göre sözleşmeli olarak çalıştırılacak yabancı uyruklu öğretim elemanlarına ödenecek akademisyen maaşlarına ilişkin ücret, Cumhurbaşkanınca belirlenecek esaslar dahilinde Yükseköğretim Kurulunca tespit edilir.
EMEKLİ ÖĞRETİM ELEMANLARININ SÖZLEŞMELİ İSTİHDAMI
Üniversiteler, ihtiyaç duydukları dallarda 5434 sayılı T. C. Emekli Sandığı veya 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre 65 yaşını doldurmak suretiyle emekli olmuş öğretim elemanlarını emekli aylıkları kesilmeksizin ve yaş kaydı aranmaksızın sözleşme ile çalıştırabilirler. Bu gibilere ödenecek akademisyen maaşlarına ödenecek ücret Cumhurbaşkanınca belirlenecek esaslar dahilinde Yükseköğretim Kurulu tarafından tespit edilir.
DOKTORA YAPMAK DERECE YÜKSELMESİNE NEDEN OLUR MU?
Yükseköğrenimi tamamladıktan sonra, hizmete girmeden önce veya hizmet sırasında yüksek lisans öğrenimi görenlere, bir kademe ilerlemesi; tıpta uzmanlık belgesine sahip olanlara, doktora yapanlara ve doçent kadrosuna atananlara; bir derece yükselmesi uygulanır. Derece hususu yeşil pasaport alımında etkili olmaktadır.
AKADEMİSYENİN DERECE VE KADEME İLELERMESİ NASIL OLUR?
Akademisyenler yükselebilecekleri derecede aynı unvanla boş bir kadronun bulunması, derecesi içinde en az üç yıl bulunmuş ve bu derecenin üçüncü kademe aylığını bir yıl fiilen almış olmaları ve bu süre içinde olumlu sicil almış bulunmaları şartıyla bir üst dereceye yükseltilebilirler. Kademe ilerlemesi ise, bulundukları kademede en az bir yıl çalışmış ve olumlu sicil almış olmalarına ve aynı derecede ilerlenebilecek bir kademenin bulunmasına bağlıdır. Akademisyen maaşlarına ve araştırma görevlisi maaşı ile öğretim görevlisi maaşına ciddi bir etkisi olmamaktadır. Kademe ilerlemesi kişilerin hak kazandıkları tarihten geçerli olmak üzere yapılır. Derece yükseltilmesi/kademe ilerlemesi, üniversitede rektörünün onayı ile yapılır.
AKADEMİSYEN MAAŞLARI İLE İLGİLİ PROBLEMLERDE “YÜKSEKÖĞRETİM HUKUKU” DESTEĞİ
Yükseköğretim Hukuku kapsamında ortaya çıkan uyuşmazlıklardan biri de akademisyenlerin maaşlarının eksik ya da yanlış ödenmesidir. Son dönemde özellikle vakıf üniversitelerinde çalışan akademisyenlerde bu problemler ortaya çıksa da ünvan ve kadro karışıklıkları kaynaklı ya da sonradan ihdas edilen mevzuatlardan kaynaklı maaş sorunları tecrübe edilmiştir. Yukarıda bahsedildiği üzere birçok husus sorunları ortaya çıkarabilir. Hal böyle olunca tarafımızca üniversite, lise veya milli eğitim bakanlığı itirazı ile takip ettiğimiz işler kapsamında yükseköğretim avukatı olarak tecrübe edinmiş bulunuyoruz.
Bu konuda İletişim Bilgilerimizden bize ulaşabilirsiniz.
